Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έρευνα, που σίγουρα θα διχάσει και θα τροφοδοτήσει πολλές συζητήσεις, είδε αυτές τις μέρες το φως της δημοσιότητας και έχει να κάνει με τα συναισθήματά μας για έναν άνθρωπο που είναι θύμα ενός περιστατικού και τα συναισθήματά μας για ένα ζώο που βρίσκεται σε ανάλογη θέση. Πώς θα αντιδράσουμε, για παράδειγμα, όταν δούμε έναν χτυπημένο άνθρωπο και πώς όταν δούμε ένα χτυπημένο ζώο; Για ποιον θα λυπηθούμε περισσότερο; Πριν προλάβετε να απαντήσετε “τον άνθρωπο φυσικά, γιατί είναι άνθρωπος και είναι πάνω από όλα” διαβάστε τα παρακάτω.
Το θέμα της έρευνας ήταν “κακοποίηση ανθρώπου και κακοποίηση σκύλου”. Οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες στην έρευνα να σκεφτούν μια (υποτιθέμενη) επίθεση (άγνωστο από ποιον) σε ένα σκύλο με μπαστούνι του μπέιζμπολ. Στη συνέχεια τους ζήτησαν να αντιστρέψουν τους ρόλους. Έβαλαν στη θέση του σκύλου έναν άνθρωπο. Η επίθεση δηλαδή αυτή τη φορά γινόταν σε έναν άνθρωπο (πάλι ο επιτιθέμενος ήταν άγνωστος). Και τους ζήτησαν να αναφέρουν και να αναλύσουν τα συναισθήματά τους και τις σκέψεις τους πάνω σε αυτά τα δυο περιστατικά.
Σύμφωνα λοιπόν με όσα κατέγραψαν οι συμμετέχοντες έδειξαν να στενοχωριούνται, να ταράζονται και να εξοργίζονται περισσότερο όταν το θύμα ήταν το ζώο από ότι όταν (στη δεύτερη εκδοχή) ήταν ο άνθρωπος. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ότι ο καθένας από τους συμμετέχοντες στην έρευνα απάντησε χωρίς την παρουσία των άλλων. Ο λόγος ήταν απλός. Πολλοί άνθρωποι λένε διαφορετικά πράγματα όταν είναι με άλλους από ό,τι σκέφτονται μέσα τους. Πόσες φορές σε μια ερώτηση θέλατε να απαντήσετε κάτι, όμως απαντάτε κάτι άλλο, είτε επειδή ντρέπεστε είτε επειδή θέλετε να νιώθετε αποδεκτοί από τους άλλους; Για το λόγο αυτό ο καθένας που συμμετείχε στην έρευνα “μελετήθηκε”, αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτό το ρήμα, από τους ειδικούς χωρίς την παρουσία των άλλων.
Γιατί λοιπόν συγκινούμαστε περισσότερο όταν το θύμα είναι ζώο; Σίγουρα θα σας έχει περάσει από το μυαλό σε μια ανάλογη περίπτωση ότι το ζώο είναι απροστάτευτο και λιγότερο ικανό από έναν άνθρωπο να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Είναι πιο αδύνατο και πρέπει να προστατευτεί, είναι σε μειονεκτική θέση κτλ κτλ. Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος.
Η έρευνα προχώρησε και ένα βήμα πιο πέρα βάζοντας στο ρόλο του θύματος τα παιδιά. Η απάντηση προφανής. Λυπόμαστε περισσότερο όταν βλέπουμε ένα παιδί να κακοποιείται από όταν βλέπουμε έναν άνθρωπο.
Επικεφαλής της έρευνας ήταν οι καθηγητές πανεπιστημίου Jack Levin και Arnold Arluke από το πανεπιστήμιο της Βοστόνης, οι οποίοι ανέφεραν: ” Θέσαμε 4 υποθετικά σενάρια. Ο βασικός κορμός είναι ο εξής: Γίνεται ένα ατύχημα. Φτάνοντας η αστυνομία στο μέρος βλέπει έναν άνθρωπο σοβαρά τραυματισμένο. Με σπασμένο πόδι, μώλωπες και έχοντας χάσει τις αισθήσεις του. Οι αστυνομικοί δεν καταφέρνουν να συλλάβουν αυτόν που προκάλεσε το ατύχημα. Σε κάθε ένα από αυτά τα σενάρια αλλάζει το θύμα. Στο πρώτο είναι ο άνθρωπος, στο δεύτερο ένα παιδί, στο τρίτο ένα κουταβάκι, στο τέταρτο ένας σκύλος 6 ετών. Θελήσαμε λοιπόν να μάθουμε για ποιον θα ένιωθαν περισσότερη συμπάθεια; Ποιο σενάριο από τα 4 τους συγκινεί πιο πολύ. Λιγότερο άσχημα ένιωσαν όταν το θύμα είναι ο άνθρωπος. Κουταβάκι, παιδί και μεγαλύτερος σκύλος είναι πρώτοι, με απειροελάχιστη διαφορά ανάμεσά τους. Ο λόγος; Επειδή ο άνθρωπος είναι πιο ικανός να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Οι σκύλοι και το παιδί είναι σε μειονεκτική θέση και νιώθουμε την ανάγκη να τους προστατέψουμε. Να τους βοηθήσουμε”.
Η συγκεκριμένη έρευνα φέρνει στο μυαλό μας μια καμπάνια δυο εκδοχών που είχε γίνει το 2015. Στην καμπάνια αυτή υπήρχε το ερώτημα ” Θα δίνατε 5 λίρες για να σώσετε τον Harrison, ένα παιδί, από αργό και βασανιστικό θάνατο;” Αυτή ήταν η μια εκδοχή. Η άλλη είχε στη θέση του Harrison ένα σκυλάκι. Οι περισσότεροι ένιωσαν πιο κοντά στο σκύλο, ένιωσαν περισσότερη συμπάθεια. Ο λόγος σύμφωνα με τους ειδικούς; Επειδή θεωρούμε τα κατοικίδιά μας μέλη της οικογένειάς μας, κομμάτι του σπιτιού μας. Και φυσικά και του εαυτού μας.
“Το γεγονός ότι νιώθουμε μεγαλύτερη συμπάθεια για τα σκυλιά μας είναι επειδή τα θεωρούμε εκτός από μέλη της οικογένειάς μας και εξαρτώμενα από εμάς. Και επομένως οφείλουμε αλλά και θέλουμε να τα φροντίσουμε. Πολύ συχνά αποδίδουμε ανθρώπινα χαρακτηριστικά στα ζώα μας. Αντίθετα βλέπουμε τον άνθρωπο ως ικανό να υπερασπιστεί μόνος του τον εαυτό του. Και επίσης άξιο των επιλογών του. Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι τα ίδια αποτελέσματα θα έχουμε και αν στη θέση του σκύλου βάλουμε γάτα”, καταλήγει ο καθηγητής Levin.